Dostoyevski’nin, ölümünden yalnızca birkaç ay önce yakın çevresine yaptığı şu itiraf, edebiyat çevrelerinde sıkça anılıyor:
“Lev Tolstoy… Onunla tanışmayı çok isterdim. Böyle bir ruhu görmeden ölmek istemem.”
Ancak bu arzusu asla gerçekleşmedi. Dostoyevski, 1881 yılında hayatını kaybettiğinde Tolstoy’la karşılaşamamıştı. İkilinin bu büyük buluşmayı neden gerçekleştiremediği tam olarak bilinmiyor. Kimi kaynaklar dönemin siyasi atmosferine işaret ederken, kimileri ise kişilik farklılıklarına vurgu yapıyor.
Tolstoy ise Dostoyevski’nin ölümünden sonra kaleme aldığı yazılarda, bu eksikliği şu sözlerle dile getirmişti:
“Onunla hiç tanışmamış olmak, hayatımın en büyük eksikliklerinden biri olarak kalacak.”
Uzmanlar, bu karşılaşmanın edebiyat dünyası için büyük bir dönüm noktası olabileceğini belirtiyor. İki büyük dehanın fikir alışverişi, yalnızca Rus edebiyatını değil, dünya edebiyat tarihini de derinden etkileyebilirdi.
Kaçırılan bu tarihi fırsat, bugün hâlâ akademik çevrelerde tartışılmaya devam ediyor.
📌 Dostoyevski & Tolstoy Karşılaştırması
| Özellik | Dostoyevski | Tolstoy |
|---|---|---|
| Doğum – Ölüm | 1821 – 1881 | 1828 – 1910 |
| En Bilinen Eseri | Suç ve Ceza, Karamazov Kardeşler | Savaş ve Barış, Anna Karenina |
| Temel Temaları | İnanç, bireysel çöküş, vicdan | Toplum, ahlak, inanç arayışı |
| Tanışma Gerçekleşti mi? | ❌ Hayır | ❌ Hayır |
diyekonustu.com
