İçindekiler
ÖTV tutarları nedeniyle alkollü içecek satışlarında ciddi düşüş yaşanan Türkiye’de, sahte içki üretiminde artış görülüyor. İllegal yöntemlerle yapılan sahte içki üretimi, beraberinde pek çok hastalık ve hatta ölüme varan vakaları beraberinde getiriyor.
Türkiye’de süreci değerlendiren bir firma ‘evsel kullanım amaçlı etil alkol’ üretip ulusal marketlerde satışa sunmuştu. Ekonomik gelirini düşünen vatandaş ise evde alkollü içki üretimin formüllerini buldu. Son 10 yılda vergilerle fiyatı 4 kata yakın artan rakının tüketiminde ise ciddi bir düşüş olduğu kaydediliyor.
BÜFELER DE FIRSATI DEĞERLENDİRDİ
Vatandaş kendi formülünü bulurken, bu durum sağlık sorunlarını da beraberinde getirdi. Toplum sağlığı açısından büyük risk taşıyan merdiven altı üretimi hızlandıran süreci büfeler dahi değerlendirmeye başladı, merdivenaltı üretimde kullanılan etil alkol satışlarında patlama yaşandı. Ve hatta kendi üretim yapan büfe işletmecileri, kısa yoldan satışlara başladı. Ancak bu durum da; denetimlerin yetersiz kalmasıyla gerçekleşen illegal satışlar sonrası yapılan üretimlerin etkisiyle, toplum sağlığını tehdit etmeye başladı.
UZMANLAR: 25 GRAM İÇİLDİĞİ TAKDİRDE…
Uzmanlar; “İçkilerde bulunması gereken alkol çeşidi etanoldür (etil alkol)” diyor ve sahte içki yapımında kullanılan metanolden (metil alkol) 25 gram içildiği takdirde, bu maddenin insanlarda körlüğe neden olduğunu ve hatta o kişilerde ölümüe dahi yol açabileceği uyarısını yapıyor.
DENATONYUM BENZOAT ŞARTI GETİRİLDİ
Öte yandan hükümet, yüksek vergi nedeniyle evlerde etil alkol ile üretimi yapılan alkollü içecek üretiminin artması üzerine, etil alkol üretim ve satışında düzenlemeye gitti. Piyasaya arz edilen etil alkol etiketinde “gıda amaçlı kullanılması uygun değildir” ifadesi yer alması zorunluluğu getirildi. Ayrıca piyasaya arz edilen etil alkolün içine belli oranda denatonyum benzoat katılacak, buradaki amaç illegali önlemek…
DENATONYUM BENZOAT NEDİR?
Denatonyum benzoat (etil alkol ve parfüm üretiminde kullanılan, ticari adı bitreks olan madde) 10 ppm kadar küçük seyreltmeleri bile çoğu insan için dayanılmaz ölçüde acıdır. Yenmesi uygun olmayan maddelerin yenmesini önlemek için caydırıcı ajanlar olarak kullanılırlar. Denatonyum denatüre alkol, antifiriz, tırnak yeme önleyiciler, solunum maskeleri, hayvan kovucular, sıvı sabunlar ve şampuanlarda kullanılır.
‘ÖTV ARTIŞLARI, DAHA DA TETİKLEYECEK’
Samsun Tabip Odası Başkanı eski başkanı Dr. Murat Erkan, “İlk olarak bu tür mamüllerin tüketilmesini değerlendirmeden önce bir olguyu ortaya koymak gerekiyor. Çünkü her şeyin bir nedeni var. Etil alkolün vatandaş tarafından bu kadar yüksek talep görmesinin en önemli nedeni; ülkemizdeki alkol fiyatlarıdır. ÖTV’de yapılan artışlarla beraber alkol fiyatlarının ciddi fiyatlara getirilmesi hükümetin tasarrufudur ve vergilerle ilgili değerlendirmesidir. Öncelikle bunun altını çizmemiz gerekiyor. Belli bir kesim ucuz alkol kullanmayı tercih ediyor ve ulaşmanın yollarını arıyorsa, bu tür evlerinde veya ortam yaratarak üretim yollarına yöneliyorlar. Ancak bizim görüşümüz; özellikle ÖTV’deki son artışların bu durumu ileri götüreceği açıktır” diye konuştu.
‘BÜFELERDE DE SATILMAYA BAŞLANDI’
Dr. Murat Erkan, “Türkiye’de belli market zincirlerinde etil alkol satılıyor. Bunların tıbbi ve farklı amaçlı kullanımları oluyor. İnsanlar bunları alarak alkol üretebiliyorlar. Öncelikle sağlık açısından değerlendirecek olursak, alkolün insan sağlığına olan zararını toplumuz mutlaka biliyordur. Sosyal alanlarda bulunabilir tüketilebilir, bu hayatın bir parçasıdır. Sosyal bir davranıştır ancak sonuçta bunun da her şeyde olduğu gibi insan sağlığına, halk sağlığına, psikolojik sağlığa olumsuz derece etkileri var. Bunların belli denetimi olan yerlerde satışı noktasında sağlık açısından çok büyük bir problem görülmedi. Türkiye’de daha önce Metil Alkolle yapılan üretimlerde, yapılan teknik hatalar sonucu insan ve toplum sağlığını etkileyen zararlı uygulamalar oldu. Marketlerde denetlenen alanlarda sertifikalı ruhsatlı ürünlerde, şimdiye kadar bir sorun olmadı. Ancak etil alkoldeki fiyat artışı, insanları zaman içerisinde bu ürünün daha ucuz alternatifinin arayışına yönlendirdi. İnsan sağlığı ve güvenliği açısından daha güvenli olan büyük marketlerden ziyade, belli ve daha küçük işletme ve büfe gibi işletmelerde satılan etil alkol satışına başlandı. Bu yerlerin, halk güvenliği açısından denetlenip denetlenmediği hakkında bilgim yok. Bu yönden bakıldığında doğrul bulmadığımızı belirtmeliyim. Bu tür ürünlerin, daha denetimi yüksek olan perakende satış yerlerinden satılması daha uygun olduğunu düşünüyoruz” şeklinde konuştu.
SATIŞLAR 4 YILDA 10 MİLYON LT AZALDI
Verilere göre; rakı satışları son 4 yılda 10 milyon litre azaldı. 2012’de 44.6 milyon litre olan rakı satışı 2016’da 35.4 milyon litreye düştü. Türkiye’de yüksek tüketimi olan rakının üzerinde ağır bir vergi yükü var. Rakının üzerindeki vergi 2006-2016 arasındaki dönemde yüzde 265 arttı.
1 OCAK 2019’DAN İTİBAREN YENİ FİYATLAR!..
Öte yandan; Cumhurbaşkanı Kararı ile alkollü içkilerden alınan maktu ÖTV tutarları tüm alkollü içkiler için 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yüzde 13.48 oranında artırıldı. Yeni kararla biradan alınan maktu ÖTV tutarı 1 lira 56 kuruştan 1 lira 77 kuruşa, şaraptan alınan ÖTV tutarı 7 lira 66 kuruştan 8 lira 70 kuruşa, köpüklü şaraplardan alınan ÖTV tutarı da 51 lira 79 kuruştan 58 lira 77 kuruşa çıktı. Yüzde 45 alkol içeren rakı, viski, cin, votka gibi yüksek alkollü içkilere uygulanan maktu ÖTV ise litre başına her bir 100 derece alkol için 213 lira 02 kuruştan 241 lira 73 kuruşa yükseldi.
Alkollü içeceklerin asgari maktu vergi tutarları aşağıdaki şekliyle belirlendi:
TABLO:
LİTRELİK RAKI ESKİ YENİ
Vergisiz reyon fiyatı ; 41.43 41.43
ÖTV ; 95.86 108.78
KDV ; 24.73 27.03
TOPLAM VERGİ ; 137.29 150.21
VERGİLİ SATIŞ FİYATI : 162 177.24
