Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde pazartesi günü yayımlanan bu keşif, Mars’taki prebiyotik kimyanın daha önce gözlemlenenden daha ileri seviyelere ulaşmış olabileceğini gösteriyor.
Bilim insanları, Curiosity’nin Sample Analysis at Mars (SAM) adlı mini laboratuvarında mevcut bir kaya örneğini analiz ederek dekane, undekane ve dodekane moleküllerini tespit etti. 10, 11 ve 12 karbon atomundan oluşan bu bileşiklerin, örnekte korunmuş yağ asitlerinin parçaları olduğu düşünülüyor. Dünya’da yağ asitleri, yaşamın kimyasal yapı taşları arasında yer alıyor.
Canlı organizmalar, yağ asitlerini hücre zarlarını oluşturmak ve çeşitli işlevleri yerine getirmek için üretir. Ancak yağ asitleri yalnızca biyolojik süreçlerle değil, hidrotermal bacalarda suyun minerallerle etkileşime girmesi gibi çeşitli jeolojik süreçler yoluyla da doğal olarak oluşabilir.
Yaşamın izlerine dair umudu artırıyor
Bu moleküllerin kaynağını kesin olarak belirlemek mümkün olmasa da, keşif, Curiosity ekibini birkaç açıdan heyecanlandırıyor.
Curiosity, Mars’ta daha önce küçük ve basit organik moleküller tespit etmişti. Ancak bu yeni keşif, organik kimyanın yaşamın kökeni için gerekli olan daha karmaşık bir seviyeye ulaştığını gösteren ilk kanıt niteliğinde.
Ayrıca, bu bulgu, yalnızca canlı organizmaların varlığında oluşabilen ve “biyoişaret” olarak bilinen büyük organik moleküllerin Mars yüzeyinde korunmuş olabileceğine dair umut veriyor. Daha önce, Mars’taki sert radyasyon ve oksidasyon süreçlerinin bu tür molekülleri milyonlarca yıl içinde yok edebileceği düşünülüyordu. Ancak bu keşif, organik moleküllerin Mars’ta beklenenden daha uzun süre dayanabileceğini ortaya koyuyor.
Bu sonuç, gelecekte Mars’tan Dünya’ya getirilecek örneklerin laboratuvar ortamında daha gelişmiş cihazlarla analiz edilmesi planlarına da büyük bir katkı sağlayabilir.
“Çalışmamız, Mars örneklerini analiz ederek, geçmişte orada yaşam olup olmadığına dair kimyasal izleri tespit edebileceğimizi kanıtlıyor” diyen çalışmanın başyazarı Caroline Freissinet, Fransa’nın Guyancourt kentindeki Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’nde (French National Centre for Scientific Research) Atmosfer ve Uzay Gözlemevi’nde araştırmalarını sürdürüyor.
2015 yılında, Freissinet’in ortak liderlik ettiği bir ekip, aynı örnek üzerinde yapılan analizlerle Mars’ta ilk kez organik moleküllerin varlığını kesin olarak tespit etmişti. “Cumberland” olarak adlandırılan bu örnek, farklı teknikler kullanılarak defalarca incelendi ve her seferinde yeni bulgular ortaya çıkardı.
diyekonustu.com
