İçindekiler
HALI NEDİR?
Halı, renkli yün ve ipek ilme ipliklerinin, çoğunlukla bir desene bağlı kalarak seçilen düğüm tekniğine göre çözgü ipliklerine düğümlenmesi ve atkı ipliği ile sıkıştırılması ile oluşur. En iyi tasarım ve renklerle halı deseni hazırlansa bile eğer uygun teknik ve kalite ile dokuma yapılmazsa iyi kalite bir halı dokumuş sayılmaz.
ÖNEMLİ NOKTALARI NELER?
Halı dokumacılığında desen ve renk kullanımı kadar desenin halıya dokunması da önemli bir aşamadır. İlme atmaktan atkının atılışına, hav yüksekliğinin kesilmesine kadar dokunan halının kalitesini etkiler. Ancak bütün aşamaları hatasız yapıldığında gerçek anlamda kaliteli bir halı üretilmiş olur. Halı dokumada her işlem birbirine bağlıdır. Birinin hatası diğer aşamada da hata oluşturabilir. Halı dokumaya başlarken süzme atkının doğru atılmaması sonucunda oluşan dalgalı yapı desen kısmının da dalgalı olmasına sebep olur. Desenin dokunmaya başlamasından sonra yapılan hataların düzeltilmesi mümkün olmayabilir. Bu sebeple dokuma yaparken her işlem titizlikle takip edilmeli işlem basamakları hatasız olarak gerçekleştirilmelidir.
DOKUMACILIK NEDİR?
Dokumacılık çok eski sanatlardan biridir. İlk insanlar vücutlarını dış etkenlerden korumak için hayvan derilerini kullanmışlardı. Önce hayvan postları ve deriyle daha sonrada bitki sap ve lifleriyle dokuma yapmayı öğrenmişler. Bitki saplarıyla başlayan dokumacılık, yün ve pamuktan dokumalarla günümüze kadar gelmiştir. Elde edilen lifler uzun olmadığından dokumaya elverişli değildi. Bitkisel veya hayvansal liflerin birbirine eklenerek iplik yapılması, istenilen uzunlukta dokumalar yapma olanağı vermesi bakımından önemli bir buluş olmuştur.
HALI İLK DEFA NEREDE KULLANILDI?
Bilinen en eski halı, M.Ö. 5-3 yüzyıllar arasında Orta Asya’da dokunan ve dokunduğu bölgenin adını alan Pazırık halısıdır. Kirkitli dokumaları bulan ve geliştirenler Türklerdir. Kirkitli (kilim, cicim, sumak, zili, halı) dokumalar, Türklerin Orta Asya’dan göç etmesiyle dünyaya yayılmıştır. İnsanların, konutların döşenmesinde örtü ve yaygı gereksinimlerini karşılamak amacıyla yün ipliklerini birbiri arasından bir alt bir üst geçirerek ilk önce kilim yaptıkları, sonradan da bu ipliklerin arasına kısa yün ipliklerini düğümleyerek halıyı buldukları sanılmaktadır.
ANADOLU’DA HALI!
Geleneksel Türk el sanatları, Anadolu’nun binlerce yıllık tarihinden gelen çeşitli uygarlıkların kültür mirasıyla kendi öz değerlerini birleştirerek zengin bir mozaik oluşturmuştur. Dokumacılık Anadolu’da çok eskiden beri yapılagelen, çoğu yörede geçim kaynağı olmuş ve olmaya devam eden bir el sanatıdır. Kilim, cicim, zili, sumak ve halı dokumalar bugüne kadar dağınık olarak Türkiye’nin hemen her yerinde dokunmuş ve dokunmaktadır.
Türkiye’nin doğal koşullarının değişik ve tarih boyunca çeşitli kültürlere yuva olmasından dolayı bu dokumalar, teknikleri ve desenleri bakımından çok çeşitlidir. Ancak bölge özellikleri göstermekte ve geleneksel olarak yapıldıkları için bilhassa desen bakımından çok az değişmektedir. Bu nedenle kolaylıkla tarihsel sıralama yapılamamaktadır. Sadece renklerinden, sentetik boyaların ülkemize giriş tarihi olan 1880 ve 1890 sonrası veya öncesi olarak tarihlendirme yapılabilmektedir. Bu da her zaman geçerli olamaz.
diyekonustu.com
Daha fazlası için linke tıkla: Samsun haber
