Trump, dün İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yla gerçekleştirdiği görüşmenin ardından yaptığı açıklamada, Filistinlilerin Gazze’den ayrılmaktan başka seçeneği olmadığını savundu.
Cumhuriyetçi lider, Gazze’nin harabeye döndüğünü ve ABD’nin burayı devralarak yeniden inşa edeceğini söyledi. Netanyahu da Trump’ı “İsrail’in Beyaz Saray’da sahip olduğu en büyük dostu” diye niteleyerek, plandan memnuniyet duyduğunu belirtti.
Trump’ın planı neleri içeriyor?
Trump, Gazze’yi “kalkındıracaklarını, binlerce istihdam yaratacaklarını ve tüm Ortadoğu’nun gurur duyacağı bir yere” dönüştüreceklerini belirtti. Bölgenin savaştan ötürü harabeye döndüğüne işaret eden ABD Başkanı, Filistinlilerin Mısır ve Ürdün gibi komşu ülkelere gönderilmesi gerektiğini ileri sürdü.
Cumhuriyetçi lider, Gazze’nin yeniden inşasında nasıl adımlar atılacağını detaylandırmazken, gerekli görülmesi halinde “güvenlik” için Amerikan askerlerinin bölgeye konuşlandırılabileceğini de bildirdi.
Gazze’nin yeniden inşasının ardından bölgenin, hem Filistinlileri hem de dünyanın farklı yerlerinden insanları barındıracak “uluslararası” bir yer olmasını hayal ettiğini söyledi.
Trump, bu planı birçok üst düzey isimle paylaştığını ve herkesin projeyi desteklediğini öne sürerken, bu kişilerin kim olduğuna dair bilgi vermedi.
ABD gerçekten Gazze’yi devralabilir mi?
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, plana dair açıklamasında Trump’ın “Amerika’yı Yeniden Harika Yap” (Make America Great Again -MAGA) sloganına göndermeyle, “Gazze’yi Yeniden Harika Yap” ifadelerini kullanarak, bölgenin “Hamas’tan kurtarılması gerektiğini” savundu.
Amerikan medya kuruluşu CNN’in analizinde, Suudi Arabistan, Mısır ve Ürdün gibi bölgedeki önemli ülkelerin plana karşı çıktığı, bu yüzden Trump’ın projesinin “fanteziden ibaret olduğu” yazılıyor. Suudi Arabistan, Trump’ın açıklamalarının ardından iki devletli çözüme bağlılığını yineleyerek, bu gerçekleşmeden İsrail’le normalleşme sürecine dönmeyeceğini duyurdu. Hamas da planı “absürt” diye niteledi.
ABD’nin eski Ortadoğu müzakerecisi Aaron David Miller da bölge ülkelerinin plana bakış açısına dair şu değerlendirmeleri paylaşıyor:
Bu onlar için bir emlak anlaşması değil, insani bir mesele bile değil. Bu varoluşsal bir mesele.
Analizde, ABD’nin son dönemde Irak’tan Libya’ya Ortadoğu’yu şekillendirme planlarının felaketle sonuçlandığı da hatırlatılıyor.
Guardian’da yayımlanan yazıdaysa Trump, “Gazze enkazında dolar işaretleri gören baş müteahhit” diye niteleniyor. Cumhuriyetçi liderin, ikinci döneminde “tehlikeli bir yayılmacı politika izleyeceğini net şekilde gösterdiği” yorumu da paylaşılıyor.
Trump buna benzer bir plandan ilk kez mi bahsediyor?
Trump ve ona yakın isimler, İsrail işgali altında, yaklaşık 1,8 milyon Filistinlinin yaşadığı toprakları iş fırsatına dönüştürmeyi ilk kez önermiyor.
Cumhuriyetçi liderin damadı Jared Kushner, geçen yıl şubattaki açıklamasında, Gazze’de deniz kıyısındaki mülklerin “çok değerli olduğunu” söylemişti. İsrail’in Gazze Şeridi’ni “temizlerken” sivilleri buradan çıkarmasını önermişti.
Trump da seçim kampanyasında ekimde katıldığı bir radyo programında, Gazze’nin “emlak potansiyeline” dair şunları söylemişti:
Onlar için okyanus diye bir şey yoktu. Bundan hiç faydalanmadılar. Bilirsiniz, bir müteahhit olarak baktığınızda burası en güzel yerlerden biridir, hava, su, iklim, her şey çok iyi.
Trump, Gazze’nin “Monako’dan bile daha iyi bir yere dönüştürülebileceğini” de sözlerine eklemişti.
Independent Türkçe, CNN, Guardian, New York Times, Wall Street Journal,
